... اکنون مدت هاست که کلمات نیز به تبعیت از اوضاع زمانه مفاهیم متفاوت و متفرق و حتی متضاد یافته اند و هر کس به خود اجازه می دهد که از کلمات هر معنایی که دل خواه اوست اتخاذ کند. ایدئولوژی های رنگارنگ برای کلمات معانی رنگارنگی تراشیده اند و هیچ مرجع و محور و حقیقت واحدی نیز وجود ندارد که انسان ها برداشت های متفرق و متضاد خود را از کلمات واحد نسبت به آن اصلاح و تصحیح کنند.¹ نمونه آن افتراقی است که در معانی همه کلمات، از جمله علم، عقل، سیاست، اقتصاد، تاریخ، تکامل، تمدن، انسان، انسانیت، روح، ماده، ذهن، عین، اراده، حیات، طبیعت و ... در ایدئولوژی های مختلف پیش آمده است.

...

1- این عصر اصلا عصر تفرقه است. وحدت و اتحاد ناشی از توحید است و انسانیت هر چه از توحید به سوی شرک و الحاد گرایش پیدا کند، بیش تر و بیش تر به سمت تفرقه در همه زمینه ها پیش خواهد رفت. پیدایش ایسم های متعدد در تفکر بشر امروز، فی نفسه تاییدی بر همین سخن است و نیازی به هیچ دلیل دیگری نیست.

 توسعه و مبانی تمدن غرب- شهید سید مرتضی آوینی- چاپ اول- نشر واحه- مقاله ترقی یا تکامل؟- ص 225